Beranci i dalje čekaju avione
Jedan izvanredni resurs Berana i sjevera Crno Gore i dalje propada -aerodrom Berane već 30 godina koristi samo sa izborne uzlete. U vrijeme DPS-a “otvarali” su ga ko zna koliko puta i Đukanovic i Vujanović. Nije, međutim, dobro sto su i nove vlasti preuzele praksu tu praksu davanja obećanja.
Foto: FB Aerodrom Berana
Aerodrom Berane je za vrijeme Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (SFRJ) korišćen za redovni avio-saobraćaj, ali je od tada zapušten. Turistička linija Beograd-Ivangrad otvorena je 21. jula 1961. godine, a otvorio je Jugoslovenski avioprevoznik JAT avionom Daglas DC-3 i letovi tim tipom aviona, sa kratkim prekidima, obavljani su do 1971. godine.
Foto: FB Aerodrom Berana
Jugoslovenska narodna armija je od 1973. do 1974. godine rekonstruisla i izgradila piste, a aerodrom je zvanično uključen u redovan prevoz 6. maja 1975. godine, kada je ponovo otvorena linija za Beograd. Aerodrom Berane ima istoriju pružanja usluga putničkim letovima za Beograd, Zagreb, Ljubljanu i Podgoricu. U Drugom svjetskom ratu beranski aerodrom koristili su saveznički avioni, za prevoz ranjenika. Tu je formiran i poznati sportski aero klub, iz kojeg su izlazili školovani piloti.Pristanišna zgrada izgrađena je 60-ih godina, kada je i uspostavljen redovni putnički saobraćaj, a danas je i ona neupotrebljiva u najvećem dijelu. Aerodrom je napravila Opština Berane, zajedno sa vojskom. Vojska ga je koristila u vojne svrhe, a Opština Berane za saobraćaj. Prema riječima stručnjaka sa kojim smo razgovarali, kada su se pojavili problemi koji su se ticali opstanka aerodroma, niko nije reagovao, ni Opština, ni država.
Ekspert koji je želio da ostane aniniman, smatra da je aerodrom je dobro cijele države i njegov opstanak trebala bi biti tema svih građana Crne Gore.
Foto: FB Aerodrom Berana
Naime, osnovni problem samog aerodroma je to što nije ograđen. Iz toga godinama proizilaze i drugi problemi, kao što su izgrađena naselja na teritoriji samog aerodorma, organizovanje nekih drugih aktivnosti (trke automobila), kao i veliki otpad.
“Zaštita površine aerodorma ključna je u ovom slučaju” kazao je on, a sve ostale stvari mogu se godinama realizovati. On vjeruje da se za nekoliko godina aerodrom može osposobiti za letjenje.
Zgrada kontrole leta je bitna, ali po procjeni stručnjaka, u perspektivi, sa beranskog aerodroma letjeli bi dnevno od jednog do dva aviona i to bi se moglo na jednostavan način ispratiti.
Sagovornik objašnjava kako bi aerodrom mogao da bude u funkciji za najviše šest godina, ako bi se sada krenulo sa radovima. Prema njegovim riječima, stavljane aerodroma u ponovnu funkciju nije komplikovano i izvodljivo je ako postoji dobra volja nadležnih.
Radovi bi mogli da se izvode u fazama, a finansijsku pomoć moguće je obezbijediti iz mnogobrojnih EU fondova, jer aerodrom je jedan on načina da se pomogne u razvoju sjevera Crne Gore. Za sada je najbitnije da problemi redom počnu da se rješavaju.
“Ako auto-put tamo možda za deset godina i prođe, strancima koji žele negdje da ulažu, mnogo je važno da imaju aerodrome barem u 50 kilometara, zbog toga kažem da je to aerodrome regije“, rekao je stručnjak.
Kako je kazao, sve to treba povezati da bude u interesu svih opština.
„To bi značilo da neko ko hoće da napravi nešto u Rožajama, Petnjici ili u Plavu, za tog stranca bi bilo važno da može poslovnim malim avionom da dodje do aerodrome i za nekih pola sata ili 40 minuta stigne u sve ove opštine“, dodao je stručnjak.
Još jedan važan razlog ponovnog osposobljavanja aerodrome je mogućnost bržeg djelovanja u slučaju kriznih situacija, požara ili saobraćajnih nesreća, što bi značajno olakšalo hitan transport i u ovom slučaju sjever ne bi zavisio od Podgorice.
Foto: FB Aerodrom Berana
Dugogodišnji novinar Tufik Softić ističe da se aerodrom Berane već 30 godin koristi samo sa izborne uzlete.
Foto: Privatna arhiva
„U vrijeme DPS-a “otvarali” su ga ko zna koliko puta i Đukanovic i Vujanović. Nije, međutim, dobro sto su i nove vlasti preuzele praksu tu praksu davanja obećanja. Sve u svemu, jedan izvanredni resurs Berana i sjevera Crno Gore i dalje propada. Vjerovatno iz razloga sto je građena u vrijeme vojske SFRJ, vremenu odolijeva još uvijek sam pista, i tu ne bi trebalo mnogo za sanaciju. Svu drugu infrastrukturu bi trebalo iznova graditi. Koliko je to realno, to je ozbiljno pitanje. Tu bi trebalo imati nekog stranog investitora i dati mu aerodrom pod koncesiju za simboličnih jedan euro“, smatra Softić.
Prema njegovim riječima, sa jedne strane, sjever Crne Gore je raseljen, ali sa druge strane, možda bi ga upravo dijaspora koristila u sezoni.
„Mislim da je, međutim, završetak autoputa do Kolašina smanjio šanse za aktiviranje aerodroma u Beranama, jer se od Gulubovaca do Kolašina sada stiže za pola sata. Jednostavno, taj aerodrom je imao puni smisao kada je Berane imalo fabrike i deset hiljada radnika u privredi. Tada je u ovaj grad stizao veliki broj strucnjaka iz inostranstva. Sada bi valjalo možda razmišljati o njegovoj valorizaciji kroz neke druge projekte, kakav je bio, recimo, pretvaranje u regionalni vazdusni centar za djelovanje u vanrednim situacijama. Oni koji su zagovarali tu ideju objašnjavali su da Berane navodno ima idealan polozaj i da bi u krugu ocrtanim sestarom na mapi, kao najbolja lokacija pokrio nekoliko država. Kao neko ko ima toliko godina da pamti kada je beranski aerodrom bio u punom kapacitetu, jednostavno se osjecam žalosno kada vidim u kakvom je stanju danas. Uostalom, aerodrom u ovom gradu je slika propadanja i nazadovanja države Crne Gore u svakom pogledu u protekle tri decenije“, ocijenio je Softić.
Foto: NTO
Iz Nacionalne turističke organizacije (NTO) istakli su da turizam igra ključnu ulogu i bilježi rastuće trendove u ekonomiji Crne Gore, što pokazuju i podaci istraživanja World Travel and Tourism Council, prema kojima turizam čini 30,8 odsto bruto domaćeg proizvoda (BDP) Crne Gore.
Oni su objasnili da se upravo zato turizam u Crnoj Gori smatra veoma važnom privrednom granom koja ima potencijala za dalji razvoj, posebno kada je u pitanju unapređenje aviodostupnosti destinacije.
„Unapređenje turističke infrastrukture, uključujući i saobraćajnu infrastrukturu je od značaja za unapređenje turističkog proizvoda i konkurentnosti destinacije. U tom smislu, NTO podržava svaku investiciju koja doprinosi razvoju turizma, naročito kada je u pitanju sjeverni region, imajući u vidu turističke potencijale ovog dijela zemlje”, rekli su iz NTO.
Navode da je dobar primjer otvaranje dionice auto-puta Smokovac-Mateševo, što je doprinijelo uvezivanju ponude sjevere i juga države i olakšalo putovanje kako građanima, tako i turistima kroz Crnu Goru.
Iz NTO ističu da je interesovanje za sjever Crne Gore kontinuirano u porastu.
„Tokom ljetnjih mjeseci ove godine smo gotovo u svim opštinama na sjeveru imali dvocifrene stope rasta broja turista. A u fokusu mnogih promotivnih aktivnosti NTO je bio sjever Crne Gore, od studijskih posjeta, promotivnih događaja i sajmova na kojima smo predstavljali cjelokupnu turističku ponudu“, naveli su iz NTO.
Kako su naveli, razvoj sjevera Crne Gore doveo bi do smanjenja sezonalnosti, što je neophodno ukoliko se želi pratiti strategiju održivog razvoja turizma, a NTO će svakako nastaviti da ga promoviše kroz svoje promotivne aktivnosti.
NOVINARI
Safeta Ljuca,
Adelina Baftiari
Nikola Jovanović
Tekst je nastao u okviru projekta „Jačanje mladih-jačanje medijskih sloboda“, koji je realizovan u okviru programa Safejournalist.net
