Turistički potencijali koriste se na pogrešan način
Najjužnija opština u zemlji i jedan od najstarijih gradova na Jadranskom primorju, epitet turističke oaze nosi odvajkada, ali se protekli decenija turizam u Ulcinju više ruinirao, nego li razvijao.Odemo li par godina unazad, srešćemo ljude koji kažu da je razlog nedvoljne razvijenosti turizma i iskorišćavanja turističkih potencija u Ulcinju najčešće loša samouprava, manjak sluha za kvalitene i inovativne ideje kao i izostanak podrške na širem, državnom nivou.
Foto: Opština Ulcinj
Ulcinj po potencijalima može da bude jedna od vodećih opština kada govorimo o turizmu. Sa svojim resursima Ulcinj ima sve preduslove za razvoj masovog, zdravstvenog i sportskog turizma.Ipak građani koje smo anketirali smatraju da potencijali nijesu dovoljno iskorišćeni.
U anketi je učestvovalo više od 20 anonimnih učesnika/ca, od od 17 do 49 godina. Skoro svi su se složili da je turizam značajna privredna grana za Ulcinj, ali i da se turistički potencijali ne koriste u dovoljnoj mjeri ili se koriste na pogrešan način.
Kao glavne problem Ulicnjani prepoznju zapostavljanje turističkog sektora i lošu administraciju na lokalnom i nacionalnom nivou. Nedostatak parkinga, slabu kontrolu privatnog smještaja, slab kulturni program, buku, gužvu, smeće. Ukazuju da je nivo cijena lokalnih ugostitelja veći od realnog. Ocjenjuje se da je neadekvatna i nedovoljno inkluzivna ponuda lokalnih ugostiteljskih objekata i ukazuje na odsustvo jelovnika za različite preferencije potrošača (vegani, vegetarijanci), nedovoljno iskorišćene kapacitete za razvoj eko turizma, odsustvo ili nedovoljno razvijena ponuda za razvoj elitnog turizma. Kako glavne probleme Ulcinjani prepoznaju i početak pretjerane i natrpane izgradnje, zagađivanje i uništavanje prirodnih resursa.
Foto: Lukas Janković
Dio Ulcinjani/ke smatra da je odgovornost skoro pa podjednaka i da bi aktivnija saradnja svih navedenih subjekata dovela Ulcinj tu gdje bi i trebao da bude na mapi svjetski poznatih turističkih destinacija. Ulcinj, kako navode, ima možda i najveći prirodni potencijal od svih primorskih gradova u Crnoj Gori, ali zahvaljujući dugogodišnjoj korupciji na najvišem nivou opštine, grad svake godine samo stagnira. Građani predlažu procesuiranje utvrđenih slučajeve korupcije. Oni smatraju da bi se time stalo na kraj odnosno sami vrh lanca korupcije koji se proteže kroz sve segmente privrede i administracije. Takođe, predlažu i izgradnju parking spratovnica jer ima neiskorišćenog prostora , redovno odnošenje smeća iz kontajnera i kažnjavanje lica koja ostavljaju smeće pored kontajnera, i najvažnije, kako ističu, je asfaltirajenje i sankcionisanje iskopanih ulica po gradu i periferiji jer ostavljaju veoma ružnu slika za turiste.
Foto: Lukas Janković
Najjužnija opština u zemlji i jedan od najstarijih gradova na Jadranskom primorju, epitet turističke oaze nosi odvajkada, ili se protekli decenija turizam u Ulcinju više ruinirao, nego li razvijao.Odemo li par godina unazad, srešćemo ljude koji kažu da je razlog nedvoljne razvijenosti turizma i iskorišćavanja turističkih potencija u Ulcinju najčešće loša samouprava, manjak sluha za kvalitene i inovativne ideje kao i izostanak podrške na širem, državnom nivou. A ako zakoračimo u vrijeme decenijama daleko, dobijamo priliku da otkrijemo drugačije obrise života, a onda i turizma u opštini koja je samo teritorijom mala. Sve ostalo, njene prirodne ljepote, kulturna zaostavština i turistički potencijali daleko nadmašuju njene granice. Tome svjedoči i penzioner Hilja Marniković koji je nastanak i procvat turizma doživjeo i nakon toga učestvovao u njemu.
Foto: Privatna arhiva
Ranije su ljudi živjeli veoma siromašno, kaže Hilja vraćajući se decenijama u prošlost, objašnjavajući da je tada osnovna djelatnost bila poljoprivreda. A onda se “pojavio” turizam, nova ekonomska mogućnost koju su mnogi Ulcinjani znali da iskoriste.
“Bili smo vrhunski konobari, hotelijeri, kuvari, domaćini prije svega.” – kaže naš sagovornik, ističući da je tada u Ulcinj dolazila imućna klijentela, strani turisti koji se nisu libili da gradu, za vrijeme ljetnje turističke sezone, ostave pozamašne svote novca.
Foto: Lukas Janković
“Ali smo imali imućnu klijentelu koja nije pitala za cjenu već je došla da potroši svoj novac, tih 10 dana u Ulcinju i Crnu Goru živjeli su kao grofovi, najviše je bilo Njemaca, pa Francuza i nakon toga su počeli Poljaci, Česi i Srbi. Divna vremena su to bila.” – prisjeća se Hilja.
Prema njegovim procjenama, i turizam kakav danas poznajemo u Ulcinju postoji skoro pola vijeka.
“Velika promjena ponude se desila nakon zemljotresa 1979. godine, par godina prije zemljotresa počela je turistička ponuda da se iskazuje, ali je bila mala i prosta. Primjeri toga su vam jedno kupatilo koje bi podjelili više osoba iz 4 ili 5 soba koji djele zajednički sprat ili kuću.” – objašnjava Hilja.
A onda prirodna katastrofa mijenja toliko toga, između ostalog, i turističku sliku grada. Otvaraju se hoteli svjetskog kvaliteta, a sa njima se širi i glas o Ulcinju kao vrhunskog ljetovalištu koje može parirati svjetski poznatim destinacijama.
Turistički razvoj još jednom je prekinut ratom.
“Nakon ratova se ponovo pokreće turistički život a njegov procvat dešava se nakon referenduma kada je uložen veliki trud za predstavljanje Ulcinja kao turističkog mjesto. Standard je mnogo veći, to vidimo po otvorenim i zatvorenim bazenima, ljetnjim kuhinjama, luksuznim apartmanima sa novim tehnologijama, spa centrima… U međuvremenu je nastao novi trend, ljudi bježe iz grada, idu ka selu i time je stvorena nova grana turizma – Etno selo koje je sve popularnije.” – kaže naš sagovornik.
Na pitanje da li Ulcinj ima potencija da postane elitno turističko mjesto, sagovornik odgovara potvrdnu, ali kaže da ćemo na to morati da sačekamo.
“Realnost je takva da on to neće postati u skorije vrijeme jer smo stvorili ambijent u kom to ne dozvoljavamo. Ulice su raskopane svaki dan, imamo problem sa smećem i javnim deponijama, nemamo parking mjesta, nemamo infrastruktura i dosta toga. Moramo prvo da sredimo probleme stanovnika ovog grada pa onda otvoriti vrata svijetu.” zaključuje Hilja.
Mensur Pelinković – Rukovodilac je centra za informacioni sistem u opštini Ulcinja čiji se roditelji bave privatnim ugostiteljstvom.
Foto: Privatna arhiva
“Po mom mišljenju najveći turistički potencijal Ulcinja jeste to što ima da ponudi sve i svašta i za sve uzraste. Da krenemo od Velike Plaže, 13km pješčane plaže, onda Borova šuna i njene kamene plaže, tu bih izvodio i Uvalu Valdanos sa maslinjakom, a takođe i Adu Bojanu. Svakako bih napomenuo i povoljnu klimu u Ulcinju i sunce koje ovaj grad grije više od 250 dana godišnje”, kaže Pelinković.
On smatra da su najveće prepreke, sa kojima se Ulcinj susreće na putu ostvarivanja svojih turističkih potencijala putna infrastruktura, nemonitorisan turizam (baza izdavaoca smjestaja, legalni/nelegalni smjestajni kapaciteti, prijava gostiju i kategorizacija objekata), otpad, sama kultura građana.
“Većina ovih stvari jesu posao kako lokalne, tako i državne uprave. Kada bi svi radili svoj posao i kada bi građani malo više poštovali sebe i grad, bilo bi nam za nijansu svake godine mnogo bolje. Vjerujem da će u budućnosti da se radi na tome, a već je polako i počelo.Turizam je za Ulcinj, isto što i za cijelu Crnu Goru, najveći izvor prihoda. Ako ljudi to ne shvate, već nastave ovom dinamikom da samo gledaju u svoju korist, a ne u korist grada, države i ostalih sugrađana mislim da nam se neće dobro pisati. Dakle, potrebno je sve segmente dovesti u red, kako bi Crna Gora procvjetala i vodila/imala “zdrav” turizam”, istakao je on.
Foto: Lukas Janković
Arta Muçaj – Radnik u NVO sektoru smatra da taj sektor ima izuzetnu vaznu ulogu sa aspekta osnazivanja i ojacanja odredjenih vjestina. “U Ulcinju postoji odredjen broj mladih koji imaju potencijal i izrazavaju svoju volju da budu aktivni u zajednici ali ima jos mnogo prostora da se vise aktiviraju”, kazala je Mucaj.
Upitana šta treba uradit da se mladi iz Ulcinja više zalažu za gradjanski aktivizam, Mucaj je odgovorila da je potrebno da se pokrene što vise inicijativa od mladih prema odgovarajuciim institucijama. “Treba da se radi na podizanje svijesti mladih o njihovom znacaju i postanu promoteri razvoja drustva. Mladi treba da budu pokretacka snaga u jednom drustvu i veoma je vazan njihov pogled na nekim pitanjima u zajednici jer na direktan ili indirektan nacin svako pitanje tice mladih bilo to kratkorocno ili dugorocno pogledano. Za kraj, mladi trebaju da se sto vise aktiviraju i da se vise uzima u obzir njihova vidjenja”, ocijenila je Mucaj
Edon Čauši, košarkaški trener i sudija, kaže da je su sportu generalno situacija dobra, uzimajući u obzir da Ulcinj ima klubove u seniorskim takmičenjima koji ostvaruju zavidne rezultate kao što je prva seniorska tima, u futsal ligi su među tri najbolja tima CG, ženski rukometni klub je među 4 najbolja.
Foto: privatna arhiva
Što se finansija tiče, trenutno svi klubovi su po dosadašnjim informacijama stabilni i sa dolaskom nove vlasti u Ulcinj se očekuje rekordan budžet za sport.
On smatra da sportski potencijal u Ulcinju postoji, ali da bi bio iskorišćen da je neohodna sportska infrastruktura. “Sport u Ulcinj opstaje zahvaljujući ljudima koji su istinski zaljubljenici i rade bez novčane nadoknade jer im je cilj da taj igrač uspije u životu. Al takođe ti zaljubljenici u sport daju svoj maksimum da igrač, iako možda ne bude igrač svjetske klase ili ne uspije u tome, da im trening bude priprema i za druge prepreke u zivotu”, rekao je Čauši.
On je ocijenio da je neophodno da Ulcinj dobije sportsku dvoranu, da bi sportski potencijal bio iskorišćen.
“Ulcinj je nekad bio centar zimskog sportskog turizma, a sada je zbog neadekvatne infrastrukture i nemarnosti države u posljednih 30 godina, taj sportski centar u Antaliji. Potrebno je da u strogom gradskom centru izgraditi male sportske terene na otvorenom gdje bi se omladina okupila, a ne da im centar okupljanja bude kafana ili diskoteka”, istakao je Čauši.
On je kazao da je sport za Ulcinjane na visokom mjestu prioritet. “Ja kao košarkaski trener i zaljubljenik u sport pratim svako sportsko dešavanje u Ulcinju. Primijetio sam da na utakmicama druge košarkaške lige ima publike više nego na duelima prve. Isto je slučaj I u fudbalu gdje na svakom meču ima minimum 500-600 gledalaca”, naveo je Čaušić
Novinari:
Andjela Micić
Lukas Janković
Vojin Ćetković
Tekst je nastao u okviru projekta „Jačanje mladih-jačanje medijskih sloboda“, koji je realizovan u okviru programa Safejournalist.net
